Trong một bước ngoặt tuyệt vời, công nghệ đang làm cho các nguyên tắc cơ bản của quản lý chuỗi cung ứng trở nên lỗi thời hơn bao giờ hết. Tại Nga, Adidas đã tăng doanh số bán hàng ở Moscow lên gấp đôi trong vòng 24 giờ nhờ vào một sáng kiến trong chuỗi cung ứng. Đồng thời Amazon đang xem xét việc sử dụng máy bay không người lái (drone) để giao hàng, một động thái rất tốn kém, nhưng công ty cho biết họ sẽ tăng doanh thu.
Các chuyên gia thường cho rằng quản lý chuỗi cung ứng là cung cấp đúng chất lượng với chi phí thấp nhất với mức độ dịch vụ đã thỏa thuận, phải không? Vâng, điều này không còn đúng nữa. Như hai ví dụ trên cho thấy, cũng là về tăng doanh thu và lợi nhuận, nhưng chuỗi cung ứng không chỉ về hiệu quả, giảm vốn lưu động và quản lý hàng tồn kho. Vậy chuyện gì đã xảy ra?
Adidas là thương hiệu giày thể thao hàng đầu tại Nga với hơn 1.200 cửa hàng. Adidas hiện đang thực hiện chiến lược đa kênh (omni-channel), cho phép mọi người mua theo bất kỳ cách nào (trực truyến hoặc tại cửa hàng) bất kỳ sản phẩm nào có sẵn ở bất kỳ nơi nào ở Nga (trong cửa hàng Adidas, trung tâm phân phối hoặc nhà kho), và được giao theo bất kỳ cách nào (tại nhà, tại cửa hàng hoặc tại một điểm lấy hàng). Điều này có thể thực hiện nhờ sử dụng các chip nhận dạng RFID, các công cụ “gửi hàng từ cửa hàng” (“ship from store”), giải pháp kỹ thuật số “nhắp chuột và đến lấy” (“click and collect”) và công nghệ “endless aisle”*.
Ban đầu, Adidas đã thực hiện một thử nhiệm giải pháp “nhấp chuột và đến lấy” tại Moscow với mong muốn chỉ có một vài khách hàng lựa chọn phương án này – mua trực tuyến và đến lấy sản phẩm tại cửa hàng. Họ dự kiến khoảng từ 10 đến 20 đơn hàng mỗi tuần, nhưng người tiêu dùng chấp nhận ý tưởng và đơn đặt hàng đạt mức 1.000 mỗi tuần. Adidas đã buộc phải ngừng thử nghiệm và xây dựng cơ sở hạ tầng chuỗi cung ứng cần thiết để hỗ trợ nhu cầu như vậy. Ngày nay, họ có đến 70% doanh số bán hàng trực tuyến thông qua “nhấp chuột và đến lấy”. Tương tự như vậy, các sáng kiến trong chuỗi cung ứng khác như chuyển hàng từ của hàng, nơi mà đơn hàng trực tuyến được giao từ cửa hàng, chứ không phải từ trung tâm phân phối và endless aisle, trong đó khách hàng có thể đặt hàng sản phẩm không còn tồn trong cửa hàng khu vực của họ nhưng có sẵn trong cửa hàng khác của đất nước. Sáng kiến này đã tăng đáng kể doanh số bán hàng và lợi nhuận.
Đối với Adidas Nga, chuỗi cung ứng không còn là vấn đề giảm chi phí, mà quan trọng hơn là về tăng doanh thu. Tất cả điều này trở nên có thể là nhờ vào công nghệ đang được sử dụng trong chuỗi cung ứng. Hầu hết các công nghệ này thuộc về Industry 4.0, một chiến lược công nghệ cao thúc đẩy việc tin học hóa sản xuất. Adidas áp dụng các công nghệ này vào chuỗi cung chứ không chỉ trong sản xuất. Đây là lý do tại sao chúng tôi gọi nó là Supply Chain 4.0, một thuật ngữ ban đầu được đặt ra bởi chuyên gia chuỗi cung ứng Anne Wyss.
Điều mà các nhà quản lý lúc nào cũng đã biết
Các nhà quản lý luôn luôn biết rằng cải thiện chuỗi cung ứng cuối cùng sẽ dẫn đến cải thiện doanh thu. Tuy nhiên, bởi vì tác động rất khó đánh giá, các công ty thường chấp nhận các khoản đầu tư vào chuỗi cung ứng chỉ dựa trên mức giảm chi phí và vốn lưu động dự kiến. Việc số hóa (digitalization) chuỗi cung ứng, với bề rộng của dữ liệu bán hàng và đặt hàng sẵn có, hiện tại có thể giúp tính toán liệu cải tiến chuỗi cung ứng đang gia tăng doanh số bán hàng và lợi nhuận bao nhiêu, và con số này thường rất tuyệt vời.
Một ví dụ khác là số lượng Adidas bán ở Nga nhiều hơn nhờ việc sử dụng “gửi hàng từ cửa hàng”. Ở quốc gia lớn nhất thế giới này, vận chuyển từ một vùng của quốc gia sang cực khác có thể mất đến 15 ngày nếu sử dụng các hệ thống phân phối truyền thống. Với khả năng phân phối từ cửa hàng, Adidas dự kiến giảm thời gian giao hàng và tăng doanh thu, nhưng cũng dự kiến sẽ tăng chi phí giao hàng. Đáng ngạc nhiên của nó, chi phí giao hàng giảm và doanh số bán hàng tăng đáng kể. Hóa ra trong một số loại sản phẩm, người tiêu dùng có xu hướng trả hàng khoảng 50% sản phẩm họ mua trực tuyến, nếu giao hàng được thực hiện trong vòng 24 giờ. Tuy nhiên, nếu giao hàng mất ba ngày, người tiêu dùng có thể trả hàng với tỷ lệ đến 70%. Do đó, tốc độ giao hàng ngày càng tăng có nghĩa là sẽ trả hàng ít hơn, tức là doanh số bán hàng cao hơn. Ngoài ra, bằng cách giảm số lượng hàng trả về, chi phí logistics giảm đáng kể.
Những ví dụ thành công này dẫn đến việc xác định lại chuỗi cung ứng là gì và phạm vi vai trò của các nhà quản lý như thế nào. Trong trường hợp của Adidas Nga, một giám đốc điều hành vừa là người đứng đầu về CNTT và chuỗi cung ứng – một điều hành với quan điểm toàn diện về kinh doanh và với mục tiêu làm hài lòng người tiêu dùng và tăng doanh thu. Sự kết hợp này đã làm nên những phát triển này. Ông giải thích hợp lý cho các khoản đầu tư bằng việc tăng doanh số bán hàng.
Tương tự như vậy, trong khi nhiều giám đốc logistics nhìn thấy ý tưởng Amazon sử dụng máy bay không người lái (drone) để giao hàng như là một “trò tiêu khiển tốn kém” nhưng nó lại rất hợp lý. Trong nhiều thập kỷ, thế giới logistics đã bị ám ảnh bởi việc giảm chi phí. Theo một điều hành logistics cho biết: “Chúng tôi nhìn vào các khoản tiết kiệm bằng đồng xu chứ không phải đô la hay euro”. Giao hàng bằng máy bay không người lái có vẻ điên khùng với họ. Tuy nhiên, nếu bạn là Amazon, và bạn giảm tỷ lệ trả lại sản phẩm bởi vì bạn giao hàng trong 15 phút, trả hàng ít hơn có nghĩa là doanh thu cao hơn, và do đó lợi nhuận cao hơn. So sánh không phải là về chi phí mà là về doanh thu.
Mãi đến gần đây, chúng ta vẫn đã luôn nhìn vào các chuỗi cung ứng dưới góc độ chi phí (cost drivers) chứ không phải dưới góc độ doanh thu (sales drivers). Chúng ta có rất nhiều công cụ để hiểu chi phí chuỗi cung ứng, như “tổng chi phí sở hữu” (total cost of ownership –TCO), ” phân tích chi tiêu” (spend analysis) hoặc “tổng chi phí đã cuối cùng” (total landed cost), nhưng không có cái nào nói về tăng doanh thu. Tuy nhiên, công nghệ đang mang lại một sự thay đổi cơ bản và Supply Chain 4.0 đòi hỏi một quan điểm rất khác – tập trung vào việc tăng doanh thu thông qua sự hiểu biết tốt hơn về cách hành xử của khách hàng.
Cuối cùng, chúng ta cũng nên bắt đầu sử dụng thuật ngữ Value Chain 4.0 vì chúng ta có thể cần kết hợp lại với nhau và nghĩ lại cách chúng ta làm việc và tổ chức các công ty. Điều quan trọng là làm thế nào để tạo ra và nắm bắt được giá trị trong toàn chuỗi. Và nó có vẻ rất khác so với quá khứ. Adidas đang kết hợp các chức năng như CNTT và chuỗi cung ứng. Họ đang tiến hành thí điểm rất nhiều (hơn là điển hình triển khai một ERP khổng lồ hoặc khai thác các hệ thống) và họ đang sử dụng công nghệ mà thường kết hợp với Industry 4.0 ở mọi nơi, chứ không chỉ ở nhà máy.
Nói tóm lại, cuộc cách mạng kỹ thuật số đang tạo ra một mô hình hoàn toàn mới cho những gì từng được gọi là chuỗi cung ứng. Cái này từng là vấn đề của việc mang đến sản phẩm đúng chất lượng với chi phí thấp nhất với mức độ dịch vụ đã được thỏa thuận; còn bây giờ là về tăng doanh thu, tạo ra nhiều giá trị hơn và nắm bắt nó.
——
Chú thích:
*Endless Aisle: Khi khách hàng đặt mua một mặt hàng mà trong kho bạn đã hết, bạn đặt hàng với nhà cung cấp và nhà cung cấp sau đó vận chuyển sản phẩm trực tiếp đến khách hàng từ hàng tồn kho của họ. Có vẻ như khi bạn có một chuỗi cung ứng endless aisle, sản phẩm của bạn không bao giờ hết hàng
——-
Nguồn: Supply Chain Digital
Bài viết liên quan: